9. Przychody i koszty

9.1 Koszty według rodzaju

w tysiącach złotych Nota za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Amortyzacja 8 714.568 808.941
Zużycie materiałów i energii (1) 16.860.134 24.734.942
Usługi obce 1.434.003 1.280.200
Podatki i opłaty 408.976 (2) 179.710
Koszty świadczeń pracowniczych 9.2 685.254 681.865
Pozostałe koszty rodzajowe 222.462 344.315
Wartość sprzedanych towarów i materiałów 1.336.113 978.764
Razem koszty według rodzaju   21.661.510 29.008.737
Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego 331.484 67.003
Razem   21.992.994 29.075.740
w tym:
Koszt własny sprzedaży 20.249.028 27.466.614
Koszty sprzedaży 1.284.846 1.162.071
Koszty ogólnego zarządu 459.120 447.055

(1) W tym kwota 11.107 tys. zł dodatnich różnic kursowych dotyczących działalności operacyjnej, ujętych w koszcie własnym sprzedaży (w roku 2014: 65.110 tys. zł ujemnych różnic kursowych), patrz nota 31.3.

(2) Zwiększenie poziomu kosztów z tytułu podatków i opłat w 2015 roku w stosunku do okresu porównywalnego dotyczy głównie Jednostki Dominującej i wynika z wprowadzenia od dnia 1 stycznia 2015 roku obowiązkowej opłaty zapasowej tj. opłaty ponoszonej przez producentów paliw na rzecz państwowej Agencji Rezerw Materiałowych w celu pokrycia kosztów tworzenia i finansowania państwowych zapasów ropy naftowej i produktów naftowych. W 2015 roku poniesione przez Jednostkę Dominującą koszty z tytułu opłaty zapasowej wyniosły 219.928 tys. zł.

9.2 Koszty świadczeń pracowniczych

w tysiącach złotych Nota za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Koszty bieżących wynagrodzeń 531.551 491.466
Koszty ubezpieczeń społecznych i pozostałych świadczeń pracowniczych 148.628 144.793
Koszty nagród jubileuszowych, świadczeń emerytalnych i innych świadczeń po okresie zatrudnienia 29.2 5.075 45.606
Razem koszty świadczeń pracowniczych 9.1 685.254 681.865
Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego (152) (20.579)
Razem   685.102 661.286
w tym:
Koszt własny sprzedaży 396.122 388.563
Koszty sprzedaży 34.384 30.301
Koszty ogólnego zarządu 254.596 242.422

9.3 Pozostałe przychody

w tysiącach złotych Nota za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 5.215 3.521
Dotacje 30.2 7.353 1.889
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności: 18.1; 31.3 1.927 -
   - odwrócenie odpisów   10.021 -
   - odpisy   (8.094) -
Odszkodowania (1) 16.870 14.025
Zysk ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa 17 2.834 -
Zwrot akcyzy (2) 6.846 896
Pozostałe 7.246 6.376
Razem   48.291 26.707

(1) W roku 2015 głównie kwota 12.764 tys. zł z tytułu kar za niezrealizowane gwarantowane umownie odbiory dostaw, natomiast w roku 2014 kwota 7.927 tys. zł odszkodowania z tytułu przestoju produkcyjnego na złożu Atla (pakiet aktywów Heimdal).

(2) Zwroty podatku akcyzowego nienależnie zapłaconego w poprzednich okresach oraz odliczenia z tytułu zużycia komponentów lub dodatków do produkcji wyrobów gotowych, od których podatek akcyzowy został rozliczony na wcześniejszych etapach obrotu.

Grupa stosuje zasadę kompensowania podobnych typów transakcji zgodnie z zapisami MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, pkt 34 i pkt 35. Grupa wykazuje istotne pozycje przychodów i kosztów ujętych w wyniku finansowym oddzielnie, co zaprezentowano w tabeli powyżej.

9.4 Pozostałe koszty

w tysiącach złotych Nota za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Strata z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych i pozostałych aktywów niematerialnych:   85.817 806.141
Odpisy z tytułu utraty wartości:   88.296 806.562
  • rzeczowych aktywów trwałych związanych z poszukiwaniem i oceną zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego: Polska: obszar Słupsk, złoża B-27, B-28
13.1.1 1.836 31.853
  • rzeczowych aktywów trwałych związanych z zagospodarowaniem zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego: Norwegia: złoże YME
13.1.1 1.485 578.448
  • rzeczowych aktywów trwałych związanych z wydobyciem zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego:
13.1.1 6.314 48.562
        - Norwegia: obszar Heimdal 13.1.3 - 45.854
        - Litwa 13.1.3 6.314 2.708
  • aktywów niematerialnych związanych z poszukiwaniem i oceną zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego:
15.1 10.262 14.439
        - Norwegia: obszar Heimdal, licencje PL498, PL497 15.1.1 - 14.439
        - Litwa 15.1.1 10.027 -
        - Polska: obszar Słupsk 15.1.1 235 -
  • aktywów niematerialnych związanych z poszukiwaniem oraz zagospodarowaniem i wydobyciem zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego: Litwa
15.1.2 52.419 100.604
  •  rzeczowych aktywów trwałych rafineryjnych i pozostałych:
13.2 15.980 32.656
        - stacje paliw 13.2 10.228 15.765
        - instalacja produkcji asfaltu (Oddział LOTOS
         Asfalt w Jaśle)
13.2 - 15.893
        - statki 13.2 4.499 -
        - pozostałe aktywa   1.253 998
Odwrócenie odpisów z tytułu utraty wartości:   (2.479) (421)
  •  rzeczowych aktywów trwałych rafineryjnych i pozostałych:
  (2.479) (421)
        - stacje paliw 13.2 (2.416) -
        - pozostałe aktywa   (63) (421)
Strata z tytułu zaniechanych inwestycji 13.1.1; 13.1.3; 15.1.1 27.395 11.935
   - Norwegia: obszar Heimdal (złoże Fulla - PL362,
     PL035B), licencja PL503
15.1.1 14.846 -
   - Polska: obszar Sambia 13.1.1; 15.1.1 12.378 5.937
   - Litwa: odwiert Zvaginai 13.1.3 - 5.772
   - pozostałe aktywa   171 226
Strata z tytułu utraty wartości aktywów przeznaczonych do sprzedaży 17 36.634 -
Strata z tytułu utraty wartości należności: 18.1; 31.3 - 13.078
   - odpisy   - 15.928
   - odwrócenie odpisów   - (2.850)
Rezerwy: 16.072 4.761
   - rezerwy na pokrycie niedoboru uprawnień CO2 34 1.059 1.257
   - aktualizacja szacunku rezerwy na przyszłe koszty
     usunięcia platformy MOPU ze złoża YME
30.1 10.287 -
   - pozostałe rezerwy   4.726 3.504
Kary i odszkodowania 1.546 1.512
Szkody majątkowe związane z normalną działalnością 1.718 1.041
Koszty lat ubiegłych 4.908 567
Darowizny na cele społeczne 1.866 1.067
Koszty związane z VAT 35.1 160.909 -
Pozostałe 4.476 5.760
Razem   341.341 845.862

Grupa stosuje zasadę kompensowania podobnych typów transakcji zgodnie z zapisami MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, pkt 34 i pkt 35. Grupa wykazuje istotne pozycje przychodów i kosztów ujętych w wyniku finansowym oddzielnie, co zaprezentowano w tabeli powyżej.

9.5 Przychody finansowe

w tysiącach złotych Nota za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Otrzymane dywidendy 1.120 1.103
Odsetki: 20.697 19.096
   - od należności z tytułu dostaw i usług 31.3 2.847 6.349
   - od środków pieniężnych 31.3 139 1.249
   - od lokat 31.3 16.181 9.360
   - pozostałe   1.530 2.138
Aktualizacja wartości aktywów finansowych: 78.809 -
   - wycena pochodnych instrumentów finansowych 31.3 290.447 -
   - rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych 31.3 (211.638) -
Pozostałe 11 1.541
Razem   100.637 21.740

Grupa stosuje zasadę kompensowania podobnych typów transakcji zgodnie z zapisami MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, pkt 34 i pkt 35. Grupa wykazuje istotne pozycje przychodów i kosztów ujętych w wyniku finansowym oddzielnie, co zaprezentowano w tabeli powyżej.

9.6 Koszty finansowe

w tysiącach złotych Nota za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Odsetki: 284.148 202.503
   - od kredytów 31.3 150.364 141.584
   - od pożyczek 31.3 7.870 9.576
   - od obligacji 31.3 3.819 3.373
   - od zobowiązań z tytułu dostaw i usług 31.3 236 87
   - od zobowiązań z tytułu leasingu finansowego 31.3 10.152 12.142
   - od faktoringu   4.472 7.400
   - od pozostałych zobowiązań finansowych 31.3 1.351 -
     - dyskonto od rezerw na kopalnie ropy naftowej, na rekultywację i pozostałych rezerw 30.1 22.202 20.426
     - koszty dyskonta od zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych 29.1; 29.2 5.058 6.354
   - od zobowiązań budżetowych 35.1 77.932 (1) -
   - pozostałe   692 1.561
Różnice kursowe: 344.940 307.020
   - od kredytów 31.3 175.425 222.455
   - z przeliczenia pożyczek wewnątrzgrupowych (2) 31.3 47.750 68.284
     - od zrealizowanych transakcji w walutach obcych na rachunkach bankowych 31.3 108.419 16.530
   - od obligacji, w tym od wewnątrzgrupowych (2) 31.3 41.975 43.698
   - od środków pieniężnych 31.3 (8.874) (11.564)
   - od środków pieniężnych zablokowanych na rachunkach bankowych 31.3 (20.435) (37.630)
   - od zobowiązań inwestycyjnych 31.3 2.529 4.675
   - od należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług 31.3 (1.537) (1.988)
   - od pozostałych aktywów i zobowiązań finansowych 31.3 858 (1.074)
   - pozostałe (1.170) 3.634
Aktualizacja wartości aktywów finansowych, w tym: - 197.849
   - wycena pochodnych instrumentów finansowych   - 191.271
   - rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych   - 6.578
Prowizje bankowe 20.978 17.287
Gwarancje bankowe 5.317 2.776
Pozostałe 32.860 (3) 547
Razem   688.243 727.982

(1) W tym koszty dotyczące odsetek od zaległości podatkowych Jednostki Dominującej w kwocie 77.873 tys. zł (patrz nota 35.1).

(2) Zgodnie z regulacjami MSR 21 „Skutki zmian kursów wymiany walut obcych” różnice kursowe dotyczące walutowych transakcji wewnątrzgrupowych ujmowane są w wyniku netto Grupy.

(3) W tym kwota 29.212 tys. zł z tytułu zawiązania odpisu na skapitalizowane koszty finansowania Projektu B8.

Grupa stosuje zasadę kompensowania podobnych typów transakcji zgodnie z zapisami MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, pkt 34 i pkt 35. Grupa wykazuje istotne pozycje przychodów i kosztów ujętych w wyniku finansowym oddzielnie, co zaprezentowano w tabelach powyżej.

Dodatkowe informacje i objaśnienia do skonsolidowanego sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część