30. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, pozostałe zobowiązania i rezerwy

w tysiącach złotych Nota 31 grudnia 2015 31 grudnia 2014
Zobowiązania finansowe      
Długoterminowe zobowiązania finansowe      
Pozostałe zobowiązania finansowe: 31.1 8.906 5.549
Zobowiązania inwestycyjne   8.070 4.539
Pozostałe   836 1.010
Razem   8.906 5.549
Krótkoterminowe zobowiązania finansowe      
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 31.1 1.232.510 1.692.839
Pozostałe zobowiązania finansowe: 31.1 172.825 191.295
Zobowiązania inwestycyjne   110.710 120.498
Zobowiązania wobec ubezpieczycieli   1.432 19.244
Rozliczenia w ramach działalności prowadzonej na złożach norweskich (1)   43.792 39.668
Pozostałe   16.891 11.885
Razem   1.405.335 1.884.134
Razem zobowiązania finansowe   1.414.241 1.889.683
Zobowiązania niefinansowe      
Długoterminowe zobowiązania niefinansowe      
Rezerwy 30.1 1.269.053 638.209
Dotacje 11.157 12.263
Pozostałe 3.455 1.542
Razem   1.283.665 652.014
Krótkoterminowe zobowiązania niefinansowe      
Rezerwy 30.1 143.291 140.219
Zobowiązania budżetowe inne niż podatek dochodowy (2) 1.003.389 723.762
Dotacje 23.924 29.655
Zaliczki na dostawy 3.925 1.553
Zobowiązania z tytułu programu lojalnościowego NAVIGATOR 12.655 13.367
Pozostałe 43.736 37.459
Razem   1.230.920 946.015
Razem zobowiązania niefinansowe   2.514.585 1.598.029
       
Razem   3.928.826 3.487.712
w tym:      
część długoterminowa   1.292.571 657.563
część krótkoterminowa:   2.636.255 2.830.149
  - z tytułu dostaw i usług   1.232.510 1.692.839
  - pozostałe   1.403.745 1.137.310

(1) Zobowiązania spółki LOTOS Exploration and Production Norge AS (GK LOTOS Petrobaltic S.A., segment wydobywczy) z tytułu wzajemnych rozliczeń pomiędzy operatorem a uczestnikami konsorcjum na poszczególnych złożach norweskich

(2) W tym 604.528 tys. zł zobowiązań z tytułu akcyzy i opłaty paliwowej (31 grudnia 2014: 586.199 tys. zł).

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług są nieoprocentowane i zazwyczaj rozliczane w terminach w przedziale 7 - 60 dni. Pozostałe zobowiązania są nieoprocentowane, ze średnim 1 miesięcznym terminem płatności. Kwota wynikająca z różnicy pomiędzy zobowiązaniami a należnościami z tytułu podatku od towarów i usług jest płacona właściwym władzom podatkowym w okresach miesięcznych. Zobowiązania z tytułu odsetek są zazwyczaj rozliczane w okresach 1 miesięcznych w ciągu całego roku obrotowego.

Analiza wrażliwości zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych zobowiązań na ryzyko rynkowe związane ze zmianami kursów walut została przedstawiona w nocie 32.3.1.

Analiza wymagalności zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych zobowiązań została przedstawiona w nocie 32.5.

30.1 Rezerwy

w tysiącach złotych Nota Rezerwy na koszty likwidacji i rekultywacji Pozostałe rezerwy Razem
Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Rezerwy na wyłączone z użytkowania instalacje rafineryjne i pozostałe Razem
Polska Norwegia Litwa
1 stycznia 2015   183.579 497.194 14.302 30.504 725.579 52.849 778.428
Utworzenie   - 610.121 (1) 361 512 610.994 150.353 (3) 761.347
Aktualizacja szacunku kosztów likwidacji   5.574 17.253 (1.245) (2.319) 19.263 4.794 24.057
Zmiany wysokości rezerw wynikające z przybliżenia czasu wykonania zobowiązania (efekt odwracania dyskonta) 9.6 4.965 15.943 720 64 21.692 510 22.202
Odsetki od funduszu likwidacji zakładu górniczego   469 - - - 469 - 469
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych   - (59.326) (5) - (59.331) (8.587) (67.918)
Wykorzystanie   - (94.746) (2) - (480) (95.226) (2.008) (97.234)
Rozwiązanie   (2.750) - - (2.511) (5.261) (3.746) (9.007)
31 grudnia 2015   191.837 986.439 14.133 25.770 1.218.179 194.165 1.412.344
w tym:                
część długoterminowa   191.837 882.753 14.133 24.142 1.112.865 156.188 1.269.053
część krótkoterminowa   - 103.686 - 1.628 105.314 37.977 143.291

Rezerwy na koszty likwidacji i rekultywacji:

Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Polska - rezerwy na przyszłe koszty likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach górniczych B-3 i B–8 oraz fundusz likwidacji zakładu górniczego tworzonego zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - Prawo Geologiczne i Górnicze oraz Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 roku w celu pokrycia przyszłych kosztów likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego.

Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Norwegia - rezerwy na przyszłe koszty likwidacji kopalni ropy naftowej na złożu YME (w tym rezerwa na przyszłe koszty usunięcia platformy MOPU) oraz kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego na złożach Heimdal oraz Sleipner.

Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Litwa - rezerwy na przyszłe koszty likwidacji litewskich kopalni ropy naftowej.

Rezerwy na wyłączone z użytkowania instalacje rafineryjne i pozostałe - rezerwa na rekultywację oraz koszty rozbiórki i likwidacji wyłączonych z użytkowania instalacji w spółce LOTOS Terminale S.A., rezerwa na szacunkowe koszty demontażu rurociągu podwodnego eksploatowanego przez spółkę zależną Energobaltic Sp. z o.o. (GK LOTOS Petrobaltic S.A.) oraz na rekultywację terenu i usunięcie zanieczyszczeń.


(1) Utworzenie rezerwy na likwidację w związku z nabycie pakietu aktywów Sleipner (patrz nota 13.1.3).

(2) Wartość dotyczy głównie wykorzystania rezerw na przyszłe koszty usunięcia platformy MOPU oraz demontażu aktywów trwałych na złożu YME w kwocie 62.043 tys. zł. Rezerwa została utworzona w związku z porozumieniem pomiędzy operatorem złoża YME - spółką Talisman i właścicielem platformy wydobywczej - spółką SBM zawartym w marcu 2013 roku (patrz także nota 35 oraz 13.1.2).

(3) W tym kwota 133.157 tys. zł (285.500 tys. NOK) dotycząca rezerwy z tytułu warunkowych płatności wynikających z umowy nabycia aktywów Sleipner (patrz nota 13.1.3).

w tysiącach złotych Nota Rezerwy na koszty likwidacji i rekultywacji Pozostałe rezerwy Razem
Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Rezerwy na wyłączone z użytkowania instalacje rafineryjne i pozostałe Razem
Polska Norwegia Litwa
1 stycznia 2014 (dane przekształcone)   216.666 562.268 13.026 36.128 828.088 27.534 855.622
Utworzenie   642 - 1.074 685 2.401 29.898 (4) 32.299
Aktualizacja szacunku kosztów likwidacji   (36.396) (1) 61.198 (2) (844) (762) 23.196 - 23.196
Zmiany wysokości rezerw wynikające z przybliżenia czasu wykonania zobowiązania (efekt odwracania dyskonta) 9.6 2.008 17.043 669 274 19.994 432 20.426
Odsetki od funduszu likwidacji zakładu górniczego   659 - - - 659 - 659
Różnice kursowe z przeliczenia   - (22.482) 377 - (22.105) (1.396) (23.501)
jednostek zagranicznych                
Wykorzystanie   - (120.833) (3) - (1.257) (122.090) (2.752) (124.842)
Rozwiązanie   - - - (4.564) (4.564) (867) (5.431)
31 grudnia 2014   183.579 497.194 14.302 30.504 725.579 52.849 778.428
w tym:                
część długoterminowa   183.579 384.153 14.302 27.403 609.437 28.772 638.209
część krótkoterminowa   - 113.041 - 3.101 116.142 24.077 140.219

Rezerwy na koszty likwidacji i rekultywacji:

Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Polska - rezerwy na przyszłe koszty likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach górniczych B-3 i B-8.

Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Norwegia - rezerwy na przyszłe koszty likwidacji kopalni ropy naftowej na złożu YME (w tym rezerwa na przyszłe koszty usunięcia platformy MOPU) oraz kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego na złożach Heimdal.

Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego Litwa - rezerwy na przyszłe koszty likwidacji litewskich kopalni ropy naftowej.

Rezerwy na wyłączone z użytkowania instalacje rafineryjne i pozostałe - rezerwa na rekultywację oraz koszty rozbiórki i likwidacji wyłączonych z użytkowania instalacji w spółce LOTOS Terminale S.A., rezerwa na szacunkowe koszty demontażu rurociągu podwodnego eksploatowanego przez spółkę zależną Energobaltic Sp. z o.o. (GK LPTOS Petrobaltic S.A.) oraz na rekultywację terenu i usunięcie zanieczyszczeń.


(1) Na dzień 31 grudnia 2014 roku Grupa dokonała analizy kosztów niezbędnych do poniesienia w celu likwidacji morskiej kopalni ropy naftowej na Morzu Bałtyckim na obszarze górniczym B-3 w związku z otrzymanym w 2014 roku przedłużeniem koncesji wydobywczej B-3 z roku 2016 do roku 2026. W wyniku tej analizy stwierdzono, że niezbędne koszty, które Grupa poniesie przy likwidacji morskiej kopalni ropy naftowej na tym obszarze, spadły w stosunku do przewidywanych w roku poprzednim o kwotę 36.396 tys. zł.

(2) W tym efekt dokonanej przez Grupę aktualizacji szacunku rezerwy na przyszłe koszty likwidacji morskiej kopalni ropy naftowej na złożu YME, który skutkował zwiększeniem wartości aktywa likwidacyjnego i jego jednorazowym odpisem w ciężar kosztów operacyjnych skonsolidowanego sprawozdania z całkowitych dochodów w kwocie 27.743 tys. zł (patrz nota 13.1 oraz 13.1.4).

(3) Wartość dotyczy głównie wykorzystania rezerw na przyszłe koszty usunięcia platformy MOPU oraz demontażu aktywów trwałych na złożu YME w kwocie 98.611 tys. zł. Rezerwa została utworzona w związku z porozumieniem pomiędzy operatorem złoża YME - spółką Talisman i właścicielem platformy wydobywczej - spółką SBM zawartym w marcu 2013 roku (patrz także nota 35 oraz 13.1.2).

(4) W tym kwota 21.901 tys. zł aktualizacji wartości rezerwy z tytułu warunkowych płatności wynikających z umowy nabycia aktywów Heimdal.

Rezerwa na kopalnie ropy naftowej i gazu ziemnego - Norwegia
Rezerwa na likwidację i rekultywację kopalni ropy naftowej na złożu YME

Na dzień 31 grudnia 2015 roku rezerwa na likwidację i rekultywację kopalni na złożu YME zaprezentowana została w pozycji Pozostałe zobowiązania i rezerwy w kwocie 141.407 tys. zł (319.132 tys. NOK) i odzwierciedla dokonany na podstawie najlepszej wiedzy Grupy aktualny szacunek przyszłych kosztów usunięcia związanej z YME infrastruktury oraz kosztów na rekultywację terenu z tym związanych, przy założeniu likwidacji inwestycji w roku 2031. Na dzień 31 grudnia 2014 roku wartość rezerwy wynosiła 146.816 tys. zł (310.065 tys. NOK).

W ocenie Zarządu Spółki, wartość wykazanej w niniejszym sprawozdaniu finansowym rezerwy na likwidację infrastruktury związanej ze złożem YME i kosztów rekultywacji terenu po likwidacji kopalni, odzwierciedla niezbędny poziom zaangażowania spółki LOTOS E&P Norge AS w fazie ewentualnej realizacji scenariusza wcześniejszej pełnej likwidacji  infrastruktury. Jest to konsekwencja realizowanej aktualnie fazy opracowywania planu likwidacji infrastruktury związanej ze złożem YME, przyjętej przez Konsorcjum głosami większości konsorcjantów i odzwierciedlonej w zatwierdzanym na 2016 rok budżecie projektu, uwzględniając jednocześnie obniżenie szacunku kosztów likwidacji w związku z rynkowym obniżeniem kosztów usług serwisowych dla tego typu prac.

Rezerwa związana z usunięciem wadliwej platformy MOPU ze złoża YME

Jak przedstawiono w nocie 35.1, w marcu 2013 roku operator złoża YME - spółka Talisman Energy Norge AS („Talisman”, „Operator”) i dostawca platformy MOPU (ang. „Mobile Offshore Production Unit”) przeznaczonej do eksploatacji złoża YME - spółka Single Buoy Moorings Inc. („SBM”) ogłosiły informację o zawarciu porozumienia w sprawie usunięcia wadliwej i ewakuowanej od połowy lipca 2012 roku platformy ze złoża YME oraz zakończenia obowiązywania wszystkich dotychczas zawartych pomiędzy stronami umów i porozumień w związku z realizacją projektu YME. W wyniku porozumienia Grupa ujęła rezerwę na przyszłe koszty usunięcia platformy MOPU ze złoża YME w wysokości 281.859 tys. zł (526.151 tys. NOK). W kolejnych latach rezerwa była sukcesywnie wykorzystywana. W trakcie roku 2015 dokonano aktualizacji wartości rezerwy w związku z doszacowaniem przyszłych kosztów jej usunięcia o kwotę 10.287 tys. zł (22.057 tys. NOK), patrz nota 9.4. Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość rezerwy wynosiła 39.087 tys. zł (88.213 tys. NOK). W roku 2015 Grupa wykorzystała rezerwę w kwocie 62.043 tys. zł (133.024 tys. NOK).

Prezentowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2015 roku kwota rezerwy, związana z usunięciem wadliwej platformy ze złoża została ustalona przy uwzględnieniu następujących założeń:

  • Platforma MOPU zostanie usunięta ze złoża YME nie później niż w 2016 roku,
  • Kwota rezerwy pokrywa całość zatwierdzonego przez partnerów licencji YME pozostałego do wykorzystania na dzień 31 grudnia 2015 roku budżetu na usunięcie platformy MOPU ze złoża.

Informacje na temat projektu YME i szczegóły dotyczące rezerwy na likwidację pozostałej infrastruktury podwodnej związanej ze złożem YME zostały przedstawione także w nocie 13.1.2.

Rezerwa na likwidację i rekultywację kopalń gazu ziemnego na złożach Heimdal

W związku z akwizycją w 2013 roku pakietu aktywów Heimdal na Norweskim Szelfie Kontynentalnym utworzona została rezerwa na przyszłe koszty likwidacji nabytych aktywów wydobywczych w wysokości 265.709 tys. zł (496.004 tys. NOK). Planowany termin likwidacji aktywów trwałych morskiej kopalni ropy i gazu na złożach projektu Heimdal i rekultywacji terenu przypada na lata 2016 - 2035. Na dzień 31 grudnia 2015 roku w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Grupa prezentuje ww. rezerwę w pozycji Pozostałe zobowiązania i rezerwy w kwocie 230.767 tys. zł (520.802 tys. NOK). Na dzień 31 grudnia 2014 roku wartość rezerwy wynosiła 256.066 tys. zł (540.794 tys. NOK).

Rezerwa na likwidację i rekultywację kopalń gazu ziemnego na złożach Sleipner

W związku z akwizycją w 2015 roku pakietu aktywów Sleipner na Norweskim Szelfie Kontynentalnym utworzona została rezerwa na przyszłe koszty likwidacji nabytych aktywów wydobywczych w wysokości 605.423 tys. zł (1.298.076 tys. NOK, patrz nota 13.1.3). Planowany termin likwidacji nowo nabytych aktywów trwałych morskiej kopalni ropy i gazu na złożach projektu Sleipner i rekultywacji terenu przypada na lata 2016 - 2033. Na dzień 31 grudnia 2015 roku w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Grupa prezentuje ww. rezerwę w pozycji Pozostałe zobowiązania i rezerwy w kwocie 575.178 tys. zł.

Pozostałe rezerwy

Na dzień 31 grudnia 2015 roku Grupa ujęła rezerwę na zobowiązanie z tytułu warunkowych płatności wynikających z umowy nabycia aktywów Heimdal w kwocie 29.379 tys. zł (66.303 tys. NOK). Na dzień 31 grudnia 2014 roku wartość rezerwy wynosiła 26.010 tys. zł (54.932 tys. NOK).

W roku 2015 została również utworzona rezerwa na zobowiązania z tytułu warunkowych płatności wynikających z umowy nabycia aktywów Sleipner. Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość rezerwy wynosiła 126.506 tys. zł (285.500 tys. NOK).

Ponadto na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku Grupa wykazywała rezerwę dotyczącą postępowania sądowego z powództwa WANDEKO, którego stroną jest spółka LOTOS Paliwa Sp. z o.o. w kwocie 15.318 tys. zł (szerzej opisano w nocie 35.1).

30.2 Dotacje

w tysiącach złotych Nota za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Stan na początek okresu   41.918 42.569
Dotacje otrzymane w okresie 516 1.238
Dotacje rozliczone w czasie 9.3 (7.353) (1.889)
Stan na koniec okresu   35.081 41.918
w tym:      
część długoterminowa   11.157 12.263
część krótkoterminowa   23.924 29.655

Dotacje dotyczą głównie nieodpłatnie otrzymanych licencji oraz dotacji z EkoFunduszu na wykorzystanie gazu odpadowego z morskiej kopalni ropy naftowej do celów grzewczych.

Ponadto Grupa korzysta z pomocy rządowej w rozumieniu MSR 20 „Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej”.

W okresie do 30 kwietnia 2011 roku Grupa była beneficjentem ulgi z tytułu produkcji biokomponentów, która wynikała z Ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 roku, Nr 74, poz. 397 t.j.) – art. 19a. Pomoc publiczna wynikająca z przytoczonych przepisów została zatwierdzona decyzją Komisji Europejskiej nr N 57/08 z 18 września 2009 roku w sprawie zezwolenia na pomoc operacyjną państwa w zakresie biopaliw. Ulga umożliwiała producentom biopaliw odliczanie od należnego podatku dochodowego kwoty stanowiącej maksymalnie 19% nadwyżki wartości wytworzonych biopaliw nad wartością wytworzonych paliw ciekłych o tej samej wartości kalorycznej, obliczonych według cen średnich. Zgoda Komisji Europejskiej na stosowanie ulgi wygasła 30 kwietnia 2011 roku. Nierozliczona kwota ulgi była rozliczana w bieżących zaliczkach na podatek dochodowy od osób prawnych. 

Grupa korzystała z ulgi na nabycie nowych technologii, która wynika z Ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 roku, Nr 74, poz. 397 t.j.) – art. 18b. Ulga umożliwiała odliczenie od podstawy opodatkowania kwoty nie przekraczającej 50% wydatków poniesionych i została rozliczona z końcem 2014 roku.

Dodatkowe informacje i objaśnienia do skonsolidowanego sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część