15. Pozostałe aktywa niematerialne

w tysiącach złotych 31 grudnia 2015
 
31 grudnia 2014
(dane przekształcone)

Aktywa niematerialne związane z poszukiwaniem,

zagospodarowaniem i wydobyciem zasobów ropy

naftowej i gazu ziemnego  

Aktywa związane z poszukiwaniem i oceną zasobów ropy naftowej
i gazu ziemnego
343.367 196.676
Koncesje związane z zagospodarowaniem i wydobyciem ropy naftowej i gazu ziemnego 133.478 208.287
Razem 476.845 404.963
Pozostałe aktywa niematerialne    
Licencje, patenty, koncesje, znaki towarowe 97.017 101.251
Pozostałe 34.047 47.473
Aktywa niematerialne w realizacji 9.822 3.771
Razem 140.886 152.495
Razem 617.731 557.458

15.1 Aktywa niematerialne związane z poszukiwaniem i oceną oraz zagospodarowaniem i wydobyciem zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego

w tysiącach złotych Nota Aktywa związane z poszukiwaniem
i oceną zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego
Koncesje związane
z zagospodarowaniem
i wydobyciem zasobów ropy naftowej
i gazu ziemnego
Razem
Polska Norwegia Litwa Razem Polska Litwa Razem
Wartość księgowa brutto
1 stycznia 2015
  13.012 314.806 10.213 338.031 15.721 492.231 507.952 845.983
Zakup   15 8.100 - 8.115 - - - 8.115
Nabycie aktywów Sleipner (1)   - 188.471 - 188.471 - - - 188.471
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych   - (29.291) (2) (29.293) - (74) (74) (29.367)
Spisanie nakładów w związku
z zaniechaniem inwestycji
9.4 (3.149) (2) (14.846) (3) - (17.995) - - - (17.995)
Wartość księgowa brutto
31 grudnia 2015
  9.878 467.240 10.211 487.329 15.721 492.157 507.878 995.207
Skumulowane umorzenie
1 stycznia 2015
  7.277 - - 7.277 4.948 169.511 174.459 181.736
Amortyzacja   3.663 - - 3.663 2.810 18.255 21.065 24.728
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych   - - - - - 309 309 309
Spisanie nakładów w związku
z zaniechaniem inwestycji
9.4 (2.894) (2) - - (2.894) - - - (2.894)
Skumulowane umorzenie
31 grudnia 2015
  8.046 - - 8.046 7.758 188.075 195.833 203.879
Odpisy aktualizujące
z tytułu utraty wartości
1 stycznia 2015
  - 134.078 - 134.078 - 125.206 125.206 259.284
Utworzenie 9.4 235 (4) - 10.027 (5) 10.262 - 52.419 (6) 52.419 62.681
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych   - (8.608) 184 (8.424) - 942 942 (7.482)
Wykorzystanie/Rozwiązanie   - - - - - - - -
Odpisy aktualizujące
z tytułu utraty wartości
31 grudnia 2015
  235 125.470 10.211 135.916 - 178.567 178.567 314.483
Wartość księgowa netto
31 grudnia 2015
  1.597 341.770 - 343.367 7.963 125.515 133.478 476.845

(1) Licencje Alfa Sentral i PL046 nabyte w ramach pakietu aktywów Sleipner w Norwegii (kwota 404.096 tys. NOK, transakcję szerzej opisano w
nocie 13.1.3).

(2) Nakłady związane z poszukiwaniem i oceną zasobów obszaru Sambia E.

(3) Nakłady związane z aktywami Heimdal na licencji Fulla (PL362 i PL035B) oraz PL503.

(4) Aktywa związane z obszarem Słupsk.

(5) Nakłady na badania sejsmiczne.

(6) Aktywa związane ze złożami Kretinga, Nausodis, Girkalai, Vezaiciai i Liziai.

w tysiącach złotych Aktywa związane z poszukiwaniem
i oceną zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego
Koncesje związane
z zagospodarowaniem
i wydobyciem zasobów ropy naftowej
i gazu ziemnego
Razem
Polska Norwegia Litwa Razem Polska Litwa Razem
Wartość księgowa brutto
1 stycznia 2014
  9.608 297.589 11.645 318.842 6.459 477.207 483.666 802.508
Zakup   5.119 27.278 39 32.436 3.183 - 3.183 35.619
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych   - (14.801) 293 (14.508) - 13.260 13.260 (1.248)
Przeklasyfikowanie aktywów związanych z poszukiwaniem
i oceną zasobów ropy naftowej
i gazu ziemnego na aktywa produkcyjne (1)
  - - (1.764) (2) (1.764) - 1.764 (2) 1.764 -
Spisanie nakładów w związku
z zaniechaniem inwestycji
  (1.172) (3) - - (1.172) - - - (1.172)
Pozostałe   (543) 4.740 - 4.197 6.079 - 6.079 10.276
Wartość księgowa brutto
31 grudnia 2014
  13.012 314.806 10.213 338.031 15.721 492.231 507.952 845.983
Skumulowane umorzenie
1 stycznia 2014
  7.215 - - 7.215 3.566 124.828 128.394 135.609
Amortyzacja   1.777 - - 1.777 164 40.517 40.681 42.458
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych   - - - - - 4.166 4.166 4.166
Spisanie nakładów w związku
z zaniechaniem inwestycji
  (1.172) (3) - - (1.172) - - - (1.172)
Pozostałe   (543) - - (543) 1.218 - 1.218 675
Skumulowane umorzenie
31 grudnia 2014
  7.277 - - 7.277 4.948 169.511 174.459 181.736
Odpisy aktualizujące
z tytułu utraty wartości
1 stycznia 2014
  - 125.951 - 125.951 - 22.235 22.235 148.186
Utworzenie   - 14.439 - 14.439 - 100.604 100.604 115.043
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych   - (6.312) - (6.312) - 2.367 2.367 (3.945)
Wykorzystanie/Rozwiązanie   - - - - - - - -
Odpisy aktualizujące
z tytułu utraty wartości
31 grudnia 2014
  - 134.078 - 134.078 - 125.206 125.206 259.284
Wartość księgowa netto
31 grudnia 2014
  5.735 180.728 10.213 196.676 10.773 197.514 208.287 404.963

(1) Aktywa z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych dla których potwierdzono techniczną wykonalność i ekonomiczną zasadność wydobywania.

(2) Prace sejsmiczne na złożu Ablinga.

(3) Koncesje i prawo użytkowania górniczego obszaru Sambia W.

15.1.1 Aktywa niematerialne związane z poszukiwaniem i oceną zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego

Grupa klasyfikuje aktywa niematerialne z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych do czasu gdy uzyska pewność technicznej wykonalności i ekonomicznej zasadności wydobywania tych zasobów.

Polska

Nakłady poniesione przez Grupę w 2015 roku na przedłużenie koncesji i związanych z nimi praw użytkowania górniczego wyniosły 15 tys. zł (2014: 5.119 tys. zł). Wartość przepływów pieniężnych z tego tytułu stanowiła kwotę 3.754 tys. zł (w roku 2014: 24 tys. zł), natomiast pozostała do rozliczenia kwota zobowiązań inwestycyjnych na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosiła 1.356 tys. zł (31 grudnia 2014: 5.095 tys. zł).

Na dzień 31 grudnia 2015 roku wygasła koncesja oraz prawo użytkowania górniczego obszaru Sambia E. Wartość zlikwidowanych nakładów na aktywa niematerialne związane z tym obszarem wynosiła 3.149 tys. zł.

Na dzień 31 grudnia 2014 roku wygasła koncesja oraz prawo użytkowania górniczego obszaru Sambia W. Wartość zlikwidowanych nakładów na aktywa niematerialne związane z tym obszarem wynosiła 1.172 tys. zł.

Norwegia

Nakłady na aktywa niematerialne związane z poszukiwaniem i oceną zasobów mineralnych w Norwegii w 2015 roku wynosiły 196.571 tys. zł i dotyczyły nabycia pakietu aktywów na polu gazowym Sleipner (188.471 tys. zł, patrz nota 13.1.3) oraz inwestycji w aktywa Heimdal (4.308 tys. zł) i pozostałe złoża norweskie (3.792 tys. zł). Nabycie aktywów pakietu Sleipner odbyło się na zasadach pro & contra (patrz nota 13.1.3), co umożliwiło rozliczenie całej ceny transakcji poprzez wykorzystanie aktywa podatkowego spółki LOTOS E&P Norge AS, bez wypływu środków pieniężnych. Natomiast rozliczenia z tytułu prowadzonych wspólnie z innymi udziałowcami prac na złożach obszaru Heimdal odbywały się między operatorem a konsorcjantami na zasadzie przedpłat (ang. „cash calls”), które były następnie rozliczane za pomocą rachunków operatora (ang. „billings”) w ślad za zrealizowaniem kolejnych działań i w związku z tym na dzień kończący okres sprawozdawczy poczynione w roku 2015 nakłady były opłacone i nie występowały żadne zobowiązania inwestycyjne z tego tytułu.

W ramach nabycia pakietu aktywów złożowych w polu gazowym Sleipner Grupa nabyła udział w złożu PL046D oraz w złożu Alfa Sentral, które jest w fazie przygotowania do zagospodarowania. Rozpoczęcie produkcji z tego złoża planowane jest na 2020 rok.

Nakłady na poszukiwania i ocenę zasobów węglowodorów w ramach koncesji Heimdal wyniosły w 2014 roku 21.518 tys. zł i dotyczyły głównie licencji Trell (PL 102FG).

Na dzień 31 grudnia 2014 roku dokonano odpisu aktualizującego aktywa niematerialne związane ze złożem Rind w łącznej wysokości 13.823 tys. zł (27.640 tys. NOK), patrz nota 9.4.

Ponadto w roku 2014 Grupa dokonała odpisu z tytułu utraty wartości skapitalizowanych kosztów badań wykonanych w ramach koncesji poszukiwawczych PL 498 oraz PL 497 na Morzu Północnym. Wartość odpisu z tytułu utraty wartości tych koncesji wyniosła 616 tys. zł (1.231 tys. NOK), patrz nota 9.4.

Litwa

W wyniku przeprowadzonych testów, na dzień 31 grudnia 2015 roku, dokonano odpisu aktualizującego wartość nakładów na badania sejsmiczne na złożach spółki UAB Manifoldas w wysokości 10.027 tys. zł (patrz nota 9.4).

15.1.2 Koncesje związane z zagospodarowaniem i wydobyciem zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego
Litwa

Grupa posiada udziały w 17 lądowych złożach ropy naftowej na Litwie na 7 lądowych obszarach koncesyjnych (Plunge, Kłajpeda, Girkalai, Kretinga, Nausodis, Genciu oraz Gargzdai), z których 13 jest eksploatowane. 

Działalność wydobywcza realizowana jest przez spółki GK AB LOTOS Geonafta ( AB LOTOS Geonafta, UAB Genciu Nafta, UAB Manifoldas). Ponadto Grupa posiada udziały we wspólnym przedsięwzięciu UAB Minijos Nafta.

Kluczowe aktywa ww. spółek obejmują złoża: Genciai (UAB Genciu Nafta), Girkalai, Kretinga, Nausodis (AB LOTOS Geonafta), Ablinga, Liziai, Siaures Vezaiciai, Auksoras (UAB Manifoldas), Agluonenai, Degliai, Pietu Siupariai, Pociai, Sakuciai, Siupariai, Uoksai, Vilkyciai (UAB Minijos Nafta). Na złożach Siaures Vezaiciai, Auksoras oraz Uoksai produkcja została zawieszona.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku przeprowadzono testy na utratę wartości poszczególnych licencji produkcyjnych w spółkach GK AB LOTOS Geonafta: AB LOTOS Geonafta (złoża Girkaliai, Kretinga, Nausodis) oraz UAB Manifoldas (złoża Vėžaičiai, Ližiai, Ablinga).

Grupa ustaliła wartość odzyskiwalną testowanych aktywów na poziomie ich wartości użytkowej oszacowanej metodą zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych.

Główne założenia przyjęte do ustalenia wartości odzyskiwanej testowanych aktywów niematerialnych na Litwie na dzień 31 grudnia 2015 roku były następujące:

  • okres prognozy przepływów pieniężnych odpowiada okresowi planowanej eksploatacji, 
  • stopa dyskonta odpowiada średnioważonemu kosztowi kapitału i skalkulowana została na poziomie 10,1%, 
  • wolumeny produkcji zgodne z niezależnym raportem złożowym przygotowanym przez Miller & Lents z uwzględnieniem aktualnej informacji geologicznej, 
  • poziom nakładów inwestycyjnych odpowiada prognozowanej wielkości produkcji. 

Na potrzeby szacunków przyjęto następujące założenia cen ropy naftowej w USD/bbl (za baryłkę ropy): 

  • na lata 2016 – 2019 na poziomie zgodnym z założeniami cenowymi dostępnych rynkowych scenariuszy, 
  • od roku 2020 ceny ropy naftowej przyjęto przy założeniu braku zmienności notowań w długim okresie kontynuując poziom zbliżony z rokiem 2019 skorygowany o indeks inflacji. 

W wyniku przeprowadzonych testów, na dzień 31 grudnia 2015 roku, dokonano odpisu aktualizującego wartość koncesji wydobywczych związanych ze złożami: Kretinga, Nausodis, Girkalai, Vezaiciai oraz Liziai w wysokości 52.419 tys. zł oraz odpisu z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych infrastruktury wydobywczej związanej ze złożami Ablinga oraz Liziai w łącznej kwocie 6.314 tys. zł, patrz nota 13.1.3.

W związku z dużą zmiennością rynku, w szczególności cen ropy naftowej, istnieje możliwość wystąpienia racjonalnie uzasadnionych zmian przyjętych założeń i zmiany te mogą spowodować konieczność aktualizacji wartości bilansowej aktywów GK AB LOTOS Geonafta.

W celu określenia wpływu kluczowych czynników na wyniki testów przeprowadzono analizę wrażliwości przy następujących założeniach: cena ropy naftowej +/- 15%, wolumen produkcji +/- 15%, kurs USD/EUR +/- 15%.

Poniżej przedstawiono szacowane zmiany odnośnie poziomu odpisów aktualizujących aktywa GK AB LOTOS Geonafta na zmianę kluczowych założeń:

Czynnik Zmiana Wpływ na poziom odpisów aktualizujących
(w tysiącach złotych) 
cena ropy naftowej i gazu ziemnego +/- 15% + 39.969 - 40.011
wolumen produkcji +/- 15% + 48.449 - 48.551
kurs USD/EUR +/- 15% + 45.313 - 45.406
stopa dyskonta +/- 0,5% - 3.448 + 3.567

Na dzień 31 grudnia 2014 roku przeprowadzono testy na utratę wartości poszczególnych licencji produkcyjnych w spółkach GK AB LOTOS Geonafta: AB LOTOS Geonafta (złoża Girkaliai, Kretinga, Nausodis) oraz UAB Manifoldas (złoża Vėžaičiai, Ližiai, Ablinga).

Grupa ustaliła wartość odzyskiwalną testowanych aktywów na poziomie ich wartości użytkowej oszacowanej metodą zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych.

Główne założenia przyjęte do ustalenia wartości odzyskiwanej testowanych aktywów niematerialnych na Litwie na dzień 31 grudnia 2014 roku były następujące:

  • okres prognozy przepływów pieniężnych odpowiada okresowi planowanej eksploatacji,
  • stopa dyskonta odpowiada średnioważonemu kosztowi kapitału i skalkulowana została na poziomie 10%,
  • wolumeny produkcji zgodne z niezależnym raportem złożowym przygotowanym przez Miller & Lents z uwzględnieniem aktualnej informacji geologicznej,
  • poziom nakładów inwestycyjnych odpowiada prognozowanej wielkości produkcji.

Na potrzeby szacunków przyjęto następujące założenia cen ropy naftowej w USD/bbl (za baryłkę ropy):

  • na lata 2015 – 2018 na poziomie zgodnym z założeniami cenowymi dostępnego rynkowego scenariusza,
  • od roku 2019 ceny ropy naftowej przyjęto scenariusz braku zmienności notowań kontynuując poziom zbliżony z rokiem 2018 skorygowany o indeks inflacji.

W wyniku przeprowadzonych testów, na dzień 31 grudnia 2014 roku, dokonano odpisu aktualizującego wartość koncesji wydobywczych związanych ze złożami: Girkaliai, Kretinga, Vėžaičiai, Ližiai, Ablinga w łącznej wysokości 100.604 tys. zł oraz odpisu z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych infrastruktury wydobywczej związanej ze złożem Ablinga w kwocie 2.708 tys. zł, patrz nota 13.1.3 i nota 9.4.

15.2 Pozostałe aktywa niematerialne

w tysiącach złotych Patenty, znaki towarowe,
koncesje i licencje
Pozostałe Aktywa niematerialne
w realizacji
Razem
Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2015
(dane przekształcone)
192.477 73.369 12.804 278.650
Zakup - 155 12.210 12.365
Z rozliczenia aktywów niematerialnych w realizacji 5.721 458 (6.179) -
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych - (1.158) - (1.158)
Koszty finansowania zewnętrznego - - 52 52
Sprzedaż - - (30) (30)
Likwidacja (154) (7.790) (1) - (7.944)
Pozostałe (137) (368) (2) (507)
Wartość księgowa brutto
31 grudnia 2015
197.907 64.666 18.855 281.428
Skumulowane umorzenie
1 stycznia 2015
(dane przekształcone)
91.219 25.888 - 117.107
Amortyzacja 9.816 5.812 - 15.628
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych - (485) - (485)
Likwidacja (152) (627) - (779)
Pozostałe - 6 - 6
Skumulowane umorzenie
31 grudnia 2015
100.883 30.594 - 131.477
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
1 stycznia 2015
(dane przekształcone)
7 8 9.033 9.048
Utworzenie - 17 - 17
Wykorzystanie/Rozwiązanie - - - -
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
31 grudnia 2015
7 25 9.033 9.065
Wartość księgowa netto
31 grudnia 2015
 97.017  34.047  9.822  140.886

(1) W tym likwidacja uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO2) w kwocie 7.163 tys. zł, zużytych na własne potrzeby.

w tysiącach złotych Patenty, znaki towarowe,
koncesje i licencje
Pozostałe Aktywa niematerialne
w realizacji
Razem
Wartość księgowa brutto
1 stycznia 2014
(dane przekształcone)
175.733 67.118 19.143 261.994
Zakup - 2.440 15.341 17.781
Z rozliczenia aktywów niematerialnych w realizacji 17.048 4.742 (21.790) -
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych - (837) - (837)
Przeklasyfikowanie do aktywów trwałych (lub grupy do zbycia) przeznaczonych do sprzedaży(1) (114) - - (114)
Koszty finansowania zewnętrznego - - 110 110
Sprzedaż - 4 - 4
Likwidacja (40) (38) - (78)
Pozostałe (150) (60) - (210)
Wartość księgowa brutto
31 grudnia 2014
(dane przekształcone)
192.477 73.369 12.804 278.650
Skumulowane umorzenie
1 stycznia 2014
(dane przekształcone)
82.123 20.615 - 102.738
Amortyzacja 9.222 5.505 - 14.727
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych - (267) - (267)
Przeklasyfikowanie do aktywów trwałych (lub grupy do zbycia) przeznaczonych do sprzedaży (1) (86) - - (86)
Sprzedaż - 4 - 4
Likwidacja (40) (21) - (61)
Pozostałe - 52 - 52
Skumulowane umorzenie
31 grudnia 2014
(dane przekształcone)
91.219 25.888 - 117.107
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
1 stycznia 2014
(dane przekształcone)
3 26 9.033 9.062
Utworzenie 4 - - 4
Wykorzystanie/Rozwiązanie - (18) - (18)
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
31 grudnia 2014
(dane przekształcone)
7 8 9.033 9.048
Wartość księgowa netto
31 grudnia 2014
(dane przekształcone)
101.251 47.473 3.771 152.495

(1) Oddziały w Jaśle i Czechowicach-Dziedzicach, stanowiące wyodrębnione, zorganizowane części przedsiębiorstwa w Jaśle i Czechowicach-Dziedzicach, patrz nota 17.

Pozostałe aktywa niematerialne obejmują licencje dotyczące procesów technologicznych, w tym licencje na korzystanie z rozwiązań technologicznych używanych w Rafinerii, koncesje na wytwarzanie, magazynowanie oraz obrót paliwami, licencje na programy komputerowe, patenty, znaki towarowe oraz nabyte prawa do emisji dwutlenku węgla CO2.

15.3 Pozostałe informacje dotyczące aktywów niematerialnych

W poniższej tabeli przedstawiono pozycje, w których ujęto amortyzację aktywów niematerialnych:

w tysiącach złotych za rok zakończony
31 grudnia 2015
za rok zakończony
31 grudnia 2014
Koszt własny sprzedaży 21.565 42.570
Koszty sprzedaży 572 530
Koszty ogólnego zarządu 18.420 14.447
Zmiana stanu produktów oraz korekta kosztu własnego (201) (362)
Razem 40.356 57.185

W 2015 roku wartość aktywowanych kosztów finansowania zewnętrznego w aktywach niematerialnych w realizacji wynosiła 52 tys. zł (w roku 2014: 110 tys. zł). Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość aktywowanych kosztów finansowania zewnętrznego w aktywach niematerialnych w realizacji wynosiła 114 tys. zł (31 grudnia 2014 roku: 64 tys. zł).

Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość aktywów niematerialnych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań Grupy wynosiła 135.528 tys. zł (31 grudnia 2014: 155.525 tys. zł).

Na dzień 31 grudnia 2015 roku nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej przyszłe zobowiązania umowne Grupy dotyczące nakładów na aktywa niematerialne wynosiły 5.585 tys. zł i dotyczyły opłaty za oprogramowanie systemu sterowania wsparcia technicznego. Na dzień 31 grudnia 2014 roku przyszłe zobowiązania umowne Grupy dotyczące nakładów na aktywa niematerialne wynosiły 552 tys. zł i dotyczyły licencji komputerowych.

Dodatkowe informacje i objaśnienia do skonsolidowanego sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część